Ga direct naar de inhoud Ga direct naar de footer

Wat is New Payment Methods (NPM)?

De ontwikkelingen binnen het domein van nieuwe betaalmethoden (new payment methods: NPM) gaan razendsnel. Denk hierbij niet alleen aan nieuwe internetbetaaldiensten die voortborduren op bestaande systemen, maar ook aan nieuwe betaaldienstverleners en de opkomst van cryptocurrencies in het bijzonder. Bij de ontwikkelingen en beschikbaarheid van nieuwe betaalmethoden zijn verschillende factoren van invloed. Zo speelt bij elke transactie het door de koper en verkoper ervaren risico (en de beperking hiervan) een belangrijke rol in het keuzeproces. Een transactie bestaat uit een overeenkomst, betaling en levering. Om het begrip risico verder uit te werken, hanteert Innopay de term transactiecontext, waarmee eigenlijk gerefereerd wordt aan het complex van situationele omstandigheden waarbinnen een transactie plaatsvindt. De transactiecontext bestaat uit vier generieke factoren, namelijk:

  1. timing (volgorde betaling en levering);
  2. locatie (online, fysiek, afstand);
  3. relatie (anoniem, bekend, vertrouwd);
  4. product (producteigenschappen).

Behalve risico(beheersing), spelen ook het gebruikersgemak en de kosten een rol bij de keuze voor een bepaalde betaalmethode[1]. Door ondernemingen en aanbieders van betaalmethoden wordt ook steeds vaker ingezet op het verbeteren van de koopervaring van consumenten. Ook wordt steeds meer geïnvesteerd in klantenbinding. De (technologische) ontwikkelingen op het gebied van e-commerce[2], m-commerce[3] en the internet of things (IOT)[4] zijn van grote invloed op de situationele omstandigheden waarbinnen transacties plaatsvinden.

Een eenduidige definitie van NPM lijkt niet voorhanden. In de meeste literatuur wordt onderscheid gemaakt tussen traditionele betaalmethoden en nieuwe betaalsystemen die (prepaid) betalingen via internet en mobiel mogelijk maken. Innopay, een adviesbureau dat onderzoek doet naar ontwikkelingen op het gebied van betalen, noemt incasso / direct debit, bankoverschrijving, acceptgiro, cash on delivery en card on delivery als traditionele betaalmethoden[5]. Een kenmerk van deze betaalmethoden is dat het gaat om een onvoorwaardelijke betaling. Zodra de betaling is uitgevoerd, kan deze in beginsel niet worden teruggedraaid.

Het AMLC houdt de volgende definitie aan voor NPM: “Alle betaalsystemen die niet tot de traditionele betaalmethoden worden gerekend”.

De Financial Action Task Force (FATF) maakt onderscheid tussen nieuwe betaalmethoden die de traditionele, elektronische betaalmethoden uitbreiden en nieuwe betaalmethoden die niet gekoppeld zijn aan het traditionele aanbod van betaalmethoden. Prepaid betaalkaarten, internetbankieren en mobiele betalingen gekoppeld aan een bankrekening worden door de FATF gezien als uitbreidingen op het traditionele aanbod van betaalmethoden. De fysieke elektronische portemonnee, ook wel stored value card (SVC) genoemd, internet- en mobiele betalingen die niet direct gekoppeld zijn aan een bankrekening en (de handel in) digitale edelmetalen worden door de FATF gezien als nieuwe betaalmethoden die niet gekoppeld zijn aan de traditionele[6]. Een belangrijk aandachtsgebied binnen NPM zijn virtuele valuta; de Europese Centrale Bank maakt onderscheid tussen drie vormen van virtuele valuta:

  • Gesloten virtuele valuta systemen, waarbij de valuta volledig is losgekoppeld van de echte economie.
  • Eenrichtingssystemen, waarbij de valuta wel kan worden aangekocht, maar daarna niet meer terug kan worden omgewisseld naar de originele valuta.
  • Tweerichtingssystemen, waarbij de virtuele valuta na aankoop wel weer kan worden ingewisseld naar reguliere valuta[7].

In 1996-1997 deed de FATF voor het eerst onderzoek naar de opkomst en risico’s van NPM, waarbij toen nog gesproken werd over electronic money (e-money). Aangezien het internet zich ten tijde van het rapport nog in de opkomstfase bevond, leek het destijds om theoretische risico’s te gaan[8]. Tien jaar later verscheen het tweede rapport van de FATF over NPM. Hieruit bleek dat de theorie inmiddels was ingehaald door de praktijk[9]. In 2010 verscheen vervolgens opnieuw een rapport van de FATF, waarin geconcludeerd werd dat het wereldwijd gebruik van nieuwe betaalmethoden enorm was toegenomen, evenals het misbruik daarvan voor witwasdoeleinden[10]. Ook in 2013, 2014 en 2015 publiceerde de FATF rapporten over NPM: een rapport over de risico’s van virtuele valuta in het kader van witwassen en terrorismefinanciering (2014)[11] en twee rapporten c.q. richtlijnen hoe landen dienen om te gaan met risico’s ten aanzien van prepaid kaarten, mobiele betalingen, op internet gebaseerde betaalsystemen (2013)[12] en virtuele valuta (2015)[13].

Criminelen kunnen op verschillende manieren misbruik maken van NPM. Ten aanzien van witwassen is een aantal varianten denkbaar:

  • Het ‘verstoppen’ van geld en het verhullen van de strafbare herkomst.
  • Het verplaatsen van geld; ondergronds bankieren.
  • Het (afgeschermd) betalen voor goederen en/of diensten.

Als onderdeel van complexe witwasconstructies.

------

[1] Boer, R., Hensen, C. & Scepnic, A. (2010). Online betalen 2010. Innopay.

[2]Internetbetalingen.

[3]Mobiele betalingen.

[4]Netwerk van alle apparaten die met het internet zijn verbonden.

[5] Innopay (2007). Betalen 2007: Betalen op internet en mobiele telefoon. Innopay.

[6]FATF: Financial Action Task Force (2006). Report on New Payment Methods. Paris: Financial Action Task Force.

[7] European Central Bank (2012). Virtual Currencies. Frankfurt am Main: European Central Bank.

[8] FATF: Financial Action Task Force on Money Laundering (1997). 1996-1997 Report on Money Laundering Typologies. Paris: Financial Action Task Force.

[9] FATF: Financial Action Task Force (2006). Report on New Payment Methods. Paris: Financial Action Task Force.

[10] FATF: Financial Action Task Force (2010). Money Laundering Using New Payment Methods. Paris: Financial Action Task Force.

[11] FATF: Financial Action Task Force (2014). Virtual Currencies Key Definitions and Potential AML/CFT Risks. Paris: Financial Action Task Force.

[12] FATF: Financial Action Task Force (2013). Guidance for a risk-based approach. Prepaid cards, mobile payments and internet-based payment systems. Paris: Financial Action Task Force.

[13] FATF: Financial Action Task Force (2015). Guidance for a risk-based approach. Virtual currencies. Paris: Financial Action Task Force

Op deze pagina