Witwasmogelijkheden in de handel met elitepaarden

Geschreven door Peter van Loo (Projectleider Handel Topsport paarden)

Het economische belang van de paardensector in Europa bedraagt in totaal waarschijnlijk 100 miljard euro en heeft een verwachte groei van jaarlijks 5%. Na het betaalde voetbal is het de sport met het grootste economische belang. In dit artikel wordt ingegaan op de eerste ervaringen van de Benelux-commissie Elitepaarden, met name voor zover relevant in de witwasbestrijding.

Kenmerken van de paardenhandel
De paardenhandel is sterk internationaal georiënteerd. Het mondiale epicentrum van deze handel is gelegen binnen de driehoek Eindhoven-Brussel-Aken alsmede op de as Drenthe-Oldenburg. Om goed (internationaal) toezicht te kunnen uitoefenen moeten verschillende dienststructuren, belastingregimes en databestanden goed op elkaar zijn afgestemd. Binnen de handel is een relatief kleine groep handelaren betrokken, die vaak op basis van vertrouwen met elkaar handelen waardoor ook geen schriftelijke overeenkomsten zouden worden opgemaakt. Er is sprake van veelal gebrekkige administraties en cashbetalingen (eerder in de handel recreatiepaarden). De handel speelt zich af in een sterk internationaal georiënteerde wereld. Daar komt nog eens bij dat het niet wettelijk verplicht is om het eigendom van een paard te registreren. Nu de objectieve economische waarde van een sportpaard ook nog eens erg lastig vast te stellen is, zijn er rond de paardenhandel heel wat omstandigheden die witwassen in de hand kunnen werken. Bovendien heeft Nederland een sterke aantrekkingskracht op de zgn. “rich kids”, die in Nederland in een stoeterij/fokkerij investeren waarvan de herkomst van de financiering uit het buitenland lastig te traceren is.

Werkgroep Elitepaarden in Benelux-verband met Duitse deelstaten en Region Nord France.
Om het toezicht beter te structureren werd binnen het Secretariaat Generaal Benelux een werkgroep Elitepaarden opgericht. Doelstelling van deze werkgroep is de mate van fraude te onderzoeken, internationale onderzoeken in de branche te bevorderen en eventuele preventieve maatregelen te formuleren. Binnen deze samenwerking zijn ook douane en de veterinaire diensten aangesloten. De aansturing en coördinatie vanuit Nederland geschiedt vanuit het project Handel TopSport Paarden (HTSP) in samenwerking met de Coördinatiegroep Constructie Bestrijding (CCB) van de Belastingdienst en in voorkomende gevallen met de FIOD.

In de loop van 2022 worden deze werkzaamheden in de belastingdienst ingebed als een reguliere werkstroom in de lokale teams middels een virtuele werkgroep onder de naam van “Werkgroep sportpaarden”.

Aanknopingspunten voor de witwasbestrijding
In de levensfase van een paard tussen 4 en 10 jaar kan de waarde van een paard explosief stijgen als blijkt dat het paard talent heeft. Het risico bestaat dat men in deze fase tracht de belastingheffing over de gegenereerde winst te ontgaan of te ontwijken. Dat is mogelijk met diverse belastingconstructies, o.a. waarbij b.v. het eigendom van de paarden in een vennootschap wordt geplaatst welke gedomicilieerd is in een belastingparadijs, waardoor de betalingen buiten het zicht van de fiscus op een buitenlandse bankrekening plaatsvinden. Uiteraard zijn er ook risico’s indien het paard eigendom is van een Nederlandse vennootschap en waarvan de UBO in het buitenland is gevestigd.

Door het ontbreken van een objectieve bepaling van de economische waarde leent de handel in paarden zich uiteraard ook goed voor het witwassen van crimineel gegenereerd geld. Dat kan in feite vrij gemakkelijk door b.v. een paard op papier voor een hogere prijs te verkopen dan het paard daadwerkelijk waard is.

Bij detectie c.q. herkenning van een witwasconstructie in deze handel dient daarom kritisch naar het factuurbedrag gekeken te worden. Het is immers niet logisch om een ouder paard dat niet/nooit aan wedstrijden deelneemt tegen een hoge prijs te verkopen.

Bij de recreatie-paarden worden soms zeer hoge bedragen betaald voor een paard, terwijl de prestaties van dat paard ondermaats zijn.

In de fokkerij zijn de opbrengsten van de verkoop van de rietjes sperma, met name bij export, een punt van aandacht.

Hoewel het inderdaad lastig is om de juiste economische waarde van een topsportpaard juist te beoordelen kan men bij de beoordeling van de factuurwaarde gebruik maken van informatie in de openbare wedstrijd-databases.

In deze bestanden is veel informatie over de prestaties van een wedstrijdpaard te vinden, die uiteraard de waarde van een sportpaard mee bepalen. Met andere woorden indien een hoog bedrag voor een sportpaard wordt betaald dan zouden die prestaties in de databases terug te vinden zijn. Maar ook andersom; indien een laag bedrag wordt betaald voor een paard dat wordt geëxporteerd naar een derde land terwijl dat paard recent nog prijzen heeft behaald, dan is dat ook niet logisch en de moeite waard om verder te onderzoeken. Voorbeelden van deze databases zijn te vinden via:

https://data.fei.org/Default.aspxtabblad

https://www.fnverlag.de/fn-erfolgsdatentabblad

https://www.horsetelex.nl/database/zoek-een-paardtabblad

In de database van de Federation Equestre International zijn alle internationale wedstrijd-toppaarden en vaak ook hun eigenaren geregistreerd. Tevens is geregistreerd de deelname aan de wedstrijden, de resultaten en het prijzengeld, waarmee een beter oordeel over de factuurwaarde gegeven kan worden.

Wat vooral van belang is bij de detectie van onregelmatigheden in deze handel is om het paard te blijven volgen tussen de opeenvolgende transacties en daarbij steeds af te vragen of het een logische transactie is. Zoals bijvoorbeeld de verkoop van een paard tegen een lage prijs door een ondernemer aan zijn stalruiter, die niet als belastingplichtige is geregistreerd en die vervolgens binnen korte tijd het paard met grote winst verkoopt. Buiten het zicht van de fiscus vindt mogelijk een verrekening plaats. Volg dus hierbij steeds het principe van “follow the horse”.

Maar ook in het douane-bestand AGS/Export en Import is informatie te vinden, waarmee een witwasconstructie achterhaald kan worden. Indien immers blijkt uit een douaneaangifte dat een paard werd geëxporteerd dan dient deze transactie ook in een aangifte BTW terug te vinden zijn.

Er gaat veel geld om in deze tak van sport en om deelname op dit niveau te kunnen blijven volhouden is veel geld nodig. Uiteraard blijft dan steeds de vraag waar dit geld vandaan komt. Vooral bij de bouw van de imposante stoeterijen is de herkomst van de financieringsbronnen ongewis, waarvan zelfs na een Bibob-onderzoek geen duidelijkheid wordt verkregen. Over het algemeen melden de banken aan de FIU de ongebruikelijke transacties die bij hippische transacties worden waargenomen. Volg hierbij het principe van “follow the money”.

Uiteraard heeft de werkgroep Sportpaarden ook overleg met vertegenwoordigers van de sector. De belangrijkste gesprekspunten zijn het voeren van een deugdelijke administratie en de invoering van een wettelijke verplichting van de registratie van het eigendom van het paard en navenant sanctioneren indien men in gebreke blijft daarvoor.

De sector is het met ons eens dat die wettelijke verplichting en sancties er moeten komen en heeft zelfs een lobby ervoor gestart. Het verantwoordelijke ministerie is echter tot nu toe van mening dat de huidige registratie voldoet aan haar belangen met betrekking tot de volksgezondheid en ziet geen noodzaak van een andere registratie. Op korte termijn is hier dus geen verandering in te verwachten.

Hopelijk heeft bovenstaande informatie wat handvatten gegeven in witwasonderzoeken met sportpaarden. Voor verdere toelichting en of vragen kunt u mailen naar:  HandelTopsportpaarden@belastingdienst.nl