Wat is witwassen via contant geld?

Hoewel er veiligere alternatieven zijn, wordt contant geld nog veelvuldig gebruikt in het criminele milieu. De aantrekkelijkheid ziet op de anonimiteit die inherent is aan gebruik en bezit van contant geld. Zonder vastleggingen (paper trail) is het voorhanden hebben niet zichtbaar voor derden; niet herleidbaar tot een eigenaar en niet herleidbaar tot vorige houders of bestemming. De acceptatiegraad is in onder- en bovenwereld nog steeds groot, al blijft het oppassen. Zo is contant geld gevoelig voor diefstal, is het in grote hoeveelheden moeilijker verplaatsbaar en bij besteding in de bovenwereld kunnen er vervelende vragen worden gesteld en/of meldingen aan FIU-Nederland worden gedaan.

Witwassen via contant geld

Contant crimineel geld komt in het gehele proces van witwassen voor. Een deel van de criminele opbrengsten wordt veelal gebruikt voor consumptieve bestedingen en voor investeringen in de zogenaamde bovenwereld. Om dit te realiseren is vaak het verplaatsen en in het girale verkeer brengen van contante criminele gelden noodzakelijk. Een ander deel van de opbrengsten wordt bijvoorbeeld bewaard of er worden nieuwe criminele activiteiten mee gefinancierd.

Hier volgen enkele voorbeelden van het gebruik van contant geld bij witwassen.

Plaatsen:

• het storten van contanten op de bankrekening van een persoon of kasgedreven onderneming al dan niet met behulp van money mules en de techniek van het smurfen
• het verplaatsen van contanten via de aankoop van exportgoederen
• het verplaatsen via ondergronds bankieren
• het omwisselen in andere coupures en valuta.

Verhullen:

• het contant opnemen van geldbedragen die afkomstig zijn van fraude of andere vormen van criminaliteit om de paper trail en werkelijke begunstigde van dit geld te verhullen
• het afstorten op buitenlandse bankrekeningen
• het vermengen met contant geld uit legale bron verkregen.

Rechtvaardigen:

• het gebruik van contant geld bij transacties met derden waardoor omzet wordt gegenereerd of op papier een lage aanschafwaarde van een te verhandelen goed
• het als ontvangen lening of als omzet presenteren van het voorhanden hebben van contant geld.

Investeren:

• het faciliteren van het eigen criminele bedrijfsproces
• het gebruiken voor het financieren van een luxe levensstijl inclusief auto’s en horloges, dure hobby’s, vakanties en de eigen woning (huur, aankoop, verbouwing, inrichting). 

Bij het uitgeven van cash zal als het aan het kabinet ligt in de toekomst een cashlimiet gaan gelden. Het kabinet heeft een wetsvoorstel ingediend waarin geregeld wordt dat winkeliers maximaal 3.000 euro aan contanten mogen aannemen. Nu geldt nog de regeling dat instellingen die onder de Wwft vallen een melding bij FIU-Nederland moeten doen bij cashbetalingen van 10.000 euro en er aanleiding is om te veronderstellen dat de transactie verband kan houden met witwassen (subjectief criterium). Voor goederen van grote waarde, zoals schepen en goud, geldt een objectieve meldgrens van 20.000 euro (waarbij dus geen afweging hoeft te worden gemaakt of er aanleiding is om te veronderstellen dat de transactie verband houdt met witwassen).

Witwassen met contant geld herkennen

Hoewel nog zeer veel gebruikt, valt het gebruik van contant geld steeds meer op en wordt dit eerder benoemd als opvallend en ongebruikelijk.

Er zijn veel indicatoren te noemen die zien op contant geld, zoals:

• Grote ontvangsten per bank gevolgd door contante opnamen
• Omvang, samenstelling is niet passend bij persoon of de onderneming
• Persoon bewaart grote contante bedragen op risicovolle wijze
• Heimelijk vervoer van contant geld
• Contante betalingen bij aanschaf van luxe goederen

Bij kasgedreven ondernemingen valt te denken aan:

• Contante omzet is niet gebruikelijk in de branche
• Sterke contante omzetstijging in korte tijd
• Hoge contante omzet i.c.m. hoge (inkoop)kosten welke giraal worden betaald
• Kasafstorting in bedrijfsvreemde samenstelling (valuta, coupures)
• Kasafstorting van contant geld niet zijnde contante omzet
• Contante gelden van of naar (rechts)personen die geen rol spelen in de transactie
• Buitenlandse leningen waarbij de leensom in contanten wordt ontvangen (en in de lokale afwijkende valuta)
• Omvangrijke incidentele contante transacties

Indicatoren zijn vaak terug te voeren op:

• de transactiepartijen zijn niet-transparant / onbekend;
• de bron van herkomst van het geld is niet duidelijk;
• uitgavenpatroon of vermogen(svorming) is niet passend bij het inkomen;
• geen logische, aannemelijke (verifieerbare) verklaring of documentatie is aanwezig.

Zie ook: Factsheet contant geld waarin ook feiten van algemene bekendheid zijn opgenomen.

Externe bronnen

• FIU - witwastypologieën
• Borgers - Regulering en bestrijding van ondergronds bankieren
• FIU - witwastypologieen ondergronds bankieren - 2016
• Europol - Why is cash still king - 2015

• Contant geld

• Witwastechnieken