De cashlimiet: de verboden contante betaling

Publicatiedatum 18-12-2025, 15:58 | Verdiepende artikelen

Op 1 januari 2026 zal een nieuwe wet in werking treden, namelijk: de Wet plan van aanpak witwassen (hierna: de nationale wet). Deze wijziging heeft tot gevolg dat contante betalingen boven de € 3.000 verboden zijn vanaf 2026. In het onderstaande artikel zullen wij meer vertellen over de gevolgen van deze wetswijziging en de samenloop met het AML-pakket.

Eind 2022 is het wetsvoorstel van de nationale wet ingediend. Dit wetsvoorstel bestond aanvankelijk uit vier maatregelen die de aanpak van witwassen effectiever moeten maken. Twee jaar later werd het Europese AML-pakket geïntroduceerd. Onderdeel van het AML-pakket is de Verordening tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor witwassen of terrorismefinanciering (hierna: AMLR).

De AMLR is, anders dan de op dit moment nog geldende Richtlijn tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor witwassen of terrorismefinanciering, een verordening met het karakter van maximumharmonisatie. Dat betekent dat lidstaten nog maar zeer beperkt nationaal aanvullende regels kunnen stellen. Met het gevolg dat drie van de vier maatregelen uit het wetsvoorstel geschrapt zijn. Slechts één van de voorgestelde maatregelen is overgebleven: de cashlimiet van € 3.000 [Voetnoot 1]. Met deze maatregel sluit Nederland meer aan bij België met een cashverbod vanaf € 3.000 en Frankrijk met een cashverbod vanaf € 1.000. Duitsland kent geen cashlimiet, maar dit zal veranderen met de inwerkingtreding van het AML-pakket [Voetnoot 2].

De nationale cashlimiet van € 3.000

Een van de onderwerpen waar wel ruimte is om nationaal andere regels toe te passen is de cashlimiet uit artikel 80 AMLR. De cashlimiet in de AMLR is vastgesteld op € 10.000 en geldt voor zowel goederen als diensten. Nederland heeft in de implementatiewet van de anti-witwasrichtlijn uit het AML-pakket (hierna: de Iwt) dit bedrag verlaagd naar € 3.000. De cashlimiet uit de implementatiewet zal op 10 juli 2027 in werking treden. Dit is ook de deadline voor implementatie van de richtlijn in de nationale regelgeving.

De nationale wet loopt daarmee deels vooruit op de situatie zoals deze onder de Iwt zal zijn. De nationale wet treedt immers op 1 januari 2026 al in werking waardoor de cashlimiet van € 3.000 vanaf dan al voor handelaren in goederen zal gelden. De nationale cashlimiet wordt verankerd in artikel 1f Wwft en heeft dan ook gevolgen voor de Wwft zoals die nu bestaat.

Wijzigingen in de Wwft

Het verbod uit artikel 1f Wwft geldt voor alle beroeps- of bedrijfsmatige handelaren in goederen op grond van de Wwft. Dit zijn meer specifiek de handelaren die genoemd worden in artikel 1a lid 4 onderdeel i, k en p:

• (ver)kopers van goederen;
• (ver)kopers van kunstvoorwerpen; en
• pandhuizen.

(Ver)kopers van goederen

(Ver)kopers van goederen zijn voor 2026 enkel Wwft-plichtig wanneer zij contante betalingen verrichten van € 10.000 of meer. Met de inwerkingtreding van de cashlimiet van € 3.000 in 2026 zijn contante betalingen boven dit bedrag verboden. Hierdoor geldt voor hen alleen nog de cashlimiet uit artikel 1f Wwft, zij hebben geen andere Wwft-verplichtingen meer.

(Ver)kopers van kunstvoorwerpen

Voor handelaren in kunst gaat het verbod op contante betalingen van € 3.000 ook gelden. Vóór 2026 zijn zij Wwft-plichtig bij contante en girale betalingen van € 10.000 of meer. Voor hen geldt straks de cashlimiet uit artikel 1f Wwft en blijven de overige Wwft-verplichtingen, zoals het cliëntenonderzoek, gelden voor girale betalingen van € 10.000 of meer.

Pandhuizen

Pandhuizen zijn de laatste categorie Wwft-plichtige instellingen die onder de cashlimiet zullen vallen. Deze groep kent geen specifieke ondergrens in artikel 1a Wwft, waardoor de overige Wwft-verplichtingen, zoals het cliëntenonderzoek, ongewijzigd van toepassing blijven. De verplichtingen worden enkel uitgebreid met het verbod op contante betalingen van € 3.000 wanneer zij optreden als handelaar in goederen.

Uitzonderingen op de cashlimiet

Particulieren die onderling handelen (bijvoorbeeld via Marktplaats) vallen niet onder het nationale of Europese verbod. Een belangrijk verschil met de cashlimiet uit de Iwt is dat bemiddelaars zoals bedoeld in artikel 1a lid 4 onderdeel j Wwft en diensten niet onder het verbod vallen. Dit zal veranderen met de inwerkingtreding van de AMLR, aangezien deze twee groepen wel onder die reikwijdte vallen.

Bemiddelaars worden in de Wwft gedefinieerd als natuurlijke personen, rechtspersonen of vennootschappen die beroeps- of bedrijfsmatig bemiddelen inzake koop en verkoop van voertuigen, schepen, kunstvoorwerpen, antiquiteiten, edelstenen, edele metalen, sieraden of juwelen. De ‘Leidraad verbod contante betalingen van € 3.000 of meer’ van de Belastingdienst geeft de volgende definitie van bemiddelen:

“Bemiddelen is het tot stand brengen van een overeenkomst tussen twee of meer partijen. Als u werkzaamheden verricht die dienstbaar zijn aan het tot stand komen van overeenkomsten tussen een opdrachtgever en een derde, bent u een bemiddelaar. Als u een vergoeding bedingt of ontvangt naar aanleiding hiervan dan wijst dat op bemiddeling.”

Gevolgen voor de indicatoren

Het verbod op bepaalde contante betalingen zorgt ook voor het vervallen van enkele objectieve indicatoren. Zo kunnen er geen contante betalingen van € 20.000 of meer gedaan worden, waardoor deze objectieve indicator voor enkele meldplichtige instellingen komt te vervallen.

Samengestelde transactie

In de Wwft wordt een transactie kortgezegd omschreven als een handeling of samenstel van handelingen. Dit betekent dat meerdere handelingen tezamen ook als één transactie gezien kunnen worden. Zoals wij eerder al schreven is het doel van de wet dat instellingen bepaalde verplichtingen nakomen indien de waarde van transacties een bepaalde grens overschrijdt. Het is niet de bedoeling dat die verplichtingen worden omzeild doordat transacties in deeltransacties worden gesplitst. Een handelaar zal dan ook onderzoek moeten doen om te voorkomen dat samengestelde contante transacties de waarde van € 3.000 overschrijden. Daarnaast schrijft de FIU op haar website dat het voor andere instellingen ook relevant is om te weten dat betalingen van meer dan € 3.000 in contanten binnenkort in strijd zijn met de Wwft [Voetnoot 3]. Wanneer er een vermoeden is dat dit verbod wordt overtreden kan dit aanleiding zijn om een melding te doen op basis van een subjectieve indicator.

Handhaving van de cashlimiet

Het toezicht op de naleving van het verbod wordt uitgeoefend door Bureau Toezicht Wwft (hierna: BTWwft). De handhavingsmogelijkheden voor BTWwft zijn bestuursrechtelijk van aard. Op de website van de Rijksoverheid en van BTWwft is meer informatie te vinden over het verbod en de wijze waarop BTWwft hierop toezicht houdt. Strafrechtelijk kan de cashlimiet gehandhaafd worden door de strafbaarstelling in de Wet op de economische delicten.

Conclusie

De Wwft staat in de laatste jaren nog voor enkele grote wijzigingen[Voetnoot 4]. Zo zorgt de cashlimiet niet alleen voor nieuwe verplichtingen, maar vervalt ook een deel van de Wwft voor bepaalde handelaren. De objectieve indicatoren voor betalingen van € 20.000 in contanten komen ook te vervallen, nu deze contante betalingen niet meer mogelijk zijn. Het verbod zal drie jaar na inwerkingtreding worden geëvalueerd. De periode tot aan juli 2027 zal in ieder geval inzicht geven over de gevolgen van cashlimiet voordat deze wordt uitgebreid naar diensten en bemiddelaars

Voetnoten

[Voetnoot 1, terug naar de tekst] Kamerstukken II,  2023/24, 36 228, nr. 16, p. 3.
[Voetnoot 2, terug naar de tekst] Kamerstukken II,  2022/23, 36 228, nr. 3.
[Voetnoot 3, terug naar de tekst] Zie de website van de FIU: https://www.fiu-nederland.nl/verbod-op-contante-betalingen-van-e-3-000-of-meer-wat-verandert-er/.
[Voetnoot 4, terug naar de tekst] Niet alleen de Wet plan van aanpak witwassen verandert de Wwft, ook de Wet versterking strafrechtelijke aanpak ondermijnende criminaliteit II zal de Wwft wijzigen.