Interveniëren met effect

Het belang van het voorkomen van witwassen is duidelijk, maar de wijze waarop is niet eenvoudig. In het Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving is een artikel verschenen met inzichten over de aanpak van misdaad door het FP. Het Functioneel Parket (FP) wil interveniëren met effect.

In de strafrechtelijke aanpak spelen interventies met een afschrikkende werking vaak een centrale rol, maar onderzoek laat zien dat de verwachtingen omtrent deze interventies vaak te hoog zijn als het gaat om het voorkomen van herhaling of het beïnvloeden van gedrag. De verwachtingen over het inzetten op de reputatie van rechtspersonen stemmen positiever. Het FP heeft ook uiteenlopende mogelijkheden om gelegenheden voor regelovertredingen te beperken of helemaal weg te nemen. Er wordt gesuggereerd dat dit een effectieve strategie is. Bij het beperken van gelegenheden is volgens de schrijvers van het artikel in de praktijk winst te behalen.

Samenwerking met private partijen zoals poortwachters is onmisbaar in het interventiearsenaal van het FP en wordt aangemoedigd. Strafrecht alleen kan immers criminaliteit niet structureel oplossen. Door samen te werken met poortwachters kunnen signalen van criminele fenomenen worden uitgewisseld. Uit fenomeenbeelden kunnen vervolgens indicatoren en red flags worden gedestilleerd waar een poortwachter weer extra alert op kan zijn. Hierdoor kunnen bepaalde transacties met meer nauwkeurigheid als ongebruikelijk aangemerkt worden. Er bestaan inmiddels verschillende task forces waarin informatie wordt gedeeld met poortwachters om witwassen tegen te gaan.

Naast het versterken van de signalerings- en waarschuwingsfunctie van poortwachters kan een samenwerking ook leiden tot het opwerpen van praktische barrières voor potentiële daders. Denk aan het instellen van een limiet voor het overboeken van geld, het instellen van een IBAN-Naam Check en gebruikmaken van tweestapsverificatie bij financiële transacties. Het opwerpen van barrières is een veronderstelde effectieve manier om strafbaar gedrag te voorkomen en om gelegenheidsstructuren te verstoren. Voorwaarde om de samenwerking een succes te laten worden is volgens de schrijvers van het artikel dat dezelfde doelen worden nagestreefd. Door de samenwerking te baseren op het beperken van gelegenheden staan alle neuzen zo veel mogelijk dezelfde kant op.