Cash Compensatie Model met leningen

Publicatiedatum 02-09-2025, 17:56 | Jurisprudentie

Hoge Raad, 24 juni 2025, ECLI:NL:HR:2025:950, in combinatie met Parket bij de Hoge Raad, 18 maart 2025, ECLI:NL:PHR:2025:213

Een rechtspersoon, geleid door één bestuurder, verstrekt in korte tijd meerdere leningen aan een zakenrelatie in de groente- en fruithandel. Het gaat in totaal om ruim 1,2 miljoen euro, waarvan is vastgesteld dat € 954.988 contant is afbetaald. In deze zaak gaat het om de criminele herkomst van een betaling van € 170.000.

In deze zaak zijn er drie betrokken partijen. Allereerst de verdachte, dit is een rechtspersoon welke wordt bestuurd door medeverdachte 1. Deze medeverdachte verstrekt via de verdachte leningen aan een groothandel in groente en fruit.  De rechtbank stelt in de strafzaak van de groothandel in groente en fruit vast dat de aanzienlijke contante geldstromen van 7,6 miljoen euro binnen de onderneming niet uit de legale bedrijfsvoering konden worden verklaard. De markthandel, waar traditioneel veel contant werd betaald, liep in de tenlastegelegde periode sterk terug. Daarbij werd pinnen op de markt steeds gebruikelijker, waardoor een afname van contante stortingen voor de hand had gelegen. Het tegenovergestelde gebeurde echter gezien de contante stortingen in die periode. Dit viel samen met een opmerkelijke verdubbeling van de brutowinstmarge tussen 2006 en 2010, terwijl de inkoop stabiel bleef en de marges in de markthandel laag waren. Leveringen aan supermarkten leverden weliswaar hogere marges op, maar supermarkten betaalden uitsluitend giraal en konden de contanten dus niet verklaren. De rechtbank en het hof concludeerden daarom dat de gelden middellijk of onmiddellijk uit misdrijf afkomstig waren.

De modus operandi was in deze zaak als volgt. De verdachte gebruikte meerdere eigen en gelieerde vennootschappen, en soms derden, om leningen te verstrekken aan de groente- en fruithandelaar. Zo leek het op papier dat verschillende partijen geld uitleenden, terwijl het feitelijk dezelfde persoon betreft. Ook laat hij een derde een bankrekening openen waar hij vervolgens zelf de volledige beschikking over heeft. De leningen worden giraal verstrekt, maar grotendeels contant afgelost. Zo wordt contant geld omgezet in giraal geld, waarmee de herkomst wordt verhuld. Opvallend was dat de leningen elkaar in hoog tempo opvolgden, vaak snel werden terugbetaald en nauwelijks zakelijk voordeel opleverden voor de geldverstrekker. Volgens de rechtbank en het hof waren de gedragingen evident gericht op het verbergen en verhullen van de criminele herkomst van de gelden. Daarmee was sprake van witwassen.

In cassatie worden twee middelen aangehaald. Allereerst wordt er gesteld dat er genoeg legaal geld was om de lening af te lossen. Het tweede middel ziet op de wetenschap van de bestuurder. Het eerste middel ziet op het vermengingsvraagstuk, kan dit geld worden bestempeld als uit misdrijf afkomstig indien deze vermengd is met legale gelden? De Hoge Raad heeft op 23 oktober 2011 geoordeeld: “dat in het geval dat van misdrijf afkomstige vermogensbestanddelen zijn vermengd met vermogensbestanddelen die zijn verkregen door middel van legale activiteiten, het aldus vermengde vermogen kan worden aangemerkt als "mede" of "deels" uit misdrijf afkomstig”. Tot slot stelt de AG dat het Gerechtshof terecht heeft geoordeeld dat er sprake was van wetenschap.