Opbrengst verdelen is geen verhullen

Verdachte heeft personen benaderd om voor hun kinderen kinderopvangtoeslag aan te vragen terwijl zij hier geen recht op hadden. Ook heeft zij geholpen bij het aanvragen van de kinderopvangtoeslag. Hiermee heeft verdachte zich volgens het hof schuldig gemaakt aan het medeplegen van oplichting (kinderopvangtoeslagfraude). Zij wordt ook verdacht van het witwassen van de ten onrechte uitbetaalde kinderopvangtoeslag.

Door de aanvragers zijn de onterecht ontvangen geldbedragen overgedragen aan verdachte. Dat de bedragen door de aanvragers aan verdachte zijn overhandigd betekent volgens het hof niet zonder meer dat de bedragen niet langer onmiddellijk afkomstig zijn uit een door verdachte zelf gepleegd misdrijf. Het gaat immers om het verdelen van geld dat afkomstig is uit een gezamenlijk gepleegd misdrijf. De situatie verschilt hiermee volgens het hof niet wezenlijk met het enkele verwerven of voorhanden hebben van een voorwerp onmiddellijk (direct) afkomstig uit eigen misdrijf. Voor een groot deel van de geldbedragen geldt dat verdachte geen handelingen verricht heeft die de criminele herkomst verbergen of verhullen. Dat betekent dat de kwalificatie-uitsluitingsgrond hierop van toepassing is en verdachte niet veroordeeld wordt voor witwassen. Het andere deel heeft verdachte besteed en overgemaakt naar Suriname. Hiermee heeft zij dat deel van de bedragen omgezet. Dat kan wél gekwalificeerd worden als witwassen.

Sinds 1 januari 2017 kan het enkele verwerven/voorhanden hebben van een voorwerp afkomstig uit eigen misdrijf gekwalificeerd worden als eenvoudig witwassen. Het onderscheid tussen een voorwerp direct afkomstig uit eigen misdrijf en een voorwerp direct afkomstig uit enig misdrijf blijft hiermee relevant voor de vraag of er sprake is van “witwassen” of “eenvoudig witwassen”. Eerst dient gekeken te worden naar de betrokkenheid van de verdachte bij het gronddelict. Wanneer meerdere verdachten betrokken zijn geweest bij het gronddelict – en de betreffende verdachte zich schuldig gemaakt heeft aan medeplegen van dit gronddelict – is de opbrengst die verdachte na verdeling ontvangt direct afkomstig uit zijn eigen misdrijf. De kwalificatie-uitsluitingsgrond is niet van toepassing op (de opbrengsten van) een gronddelict dat verdachte niet zelf heeft gepleegd.

Als een voorwerp afkomstig is uit een door verdachte zelf gepleegd misdrijf dient vervolgens beoordeeld te worden of het voorwerp direct of indirect afkomstig is uit het misdrijf. Bij een gezamenlijk gepleegd misdrijf leidt het verdelen van de opbrengsten volgens het hof niet zonder meer tot het oordeel dat de opbrengsten daarmee niet meer direct afkomstig zijn uit eigen misdrijf. Het verdelen geldt ook niet als een handeling die de criminele herkomst verbergt of verhuld. Bij zaken die spelen na 1 januari 2017 kan eenvoudig (schuld)witwassen, eventueel als vangnet, ten laste gelegd worden om ontslag van alle rechtsvervolging te voorkomen.

Gerechtshof Amsterdam, 27 maart 2018

ECLI:NL:GHAMS:2018:1210