Anonieme prepaidkaarten en cadeaukaarten

Door: Ruth Kats, AMLC

Inleiding

Sinds de implementatie van de vijfde anti-witwasrichtlijn[1] is er een en ander gewijzigd rond het cliëntenonderzoek door uitgevers van anonieme prepaidkaarten, zoals geregeld in de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (hierna Wwft). De reden hiervoor is dat anonieme prepaidkaarten eenvoudig gebruikt kunnen worden voor het financieren van terroristische aanslagen en terroristische logistiek. Het zijn betaalkaarten die niet gebonden zijn aan een bankaccount, maar waar men tegoed op stort. Bijvoorbeeld prepaid creditcards die, anders dan reguliere creditcards, niet werken op krediet. Andere anonieme, vooraf betaalde instrumenten zijn cadeaukaarten die in tegenstelling tot de prepaid creditcards maar eenmalig oplaadbaar zijn.

Wettelijke regeling

De wijzigingen komen voort uit art. 12 van de richtlijn en zijn geïmplementeerd in art. 7 Wwft. In de Wwft staan een aantal belangrijke verplichtingen voor de poortwachters van ons financiele stelstel, zoals banken, om witwassen en terrorismefinanciering te voorkomen. Eén van die verplichtingen is het doen van cliëntenonderzoek. De zwaarte van het onderzoek is afhankelijk van de risicogevoeligheid van onder meer het type cliënt en het product wat wordt afgenomen. In art. 7 lid 1 Wwft is neergelegd wanneer instellingen die ‘een zakelijke relatie aangaan of een transactie verrichten met betrekking tot elektronisch geld’ géén cliëntenonderzoek hoeven te verrichten. Ten aanzien van elektronische prepaidkaarten kan worden geconcludeerd dat dat onderzoek niet hoeft plaats te vinden als o.a. de maandelijkse betalingslimiet en de limiet die op de prepaidkaart mag staan, €150 is (art. 7 lid 1 sub a en b). Voorheen waren die limieten hoger[2], wat betekent dat instellingen ten opzichte van vroeger vaker cliëntenonderzoek moeten doen. Op grond van art. 7 lid 3 moet cliëntenonderzoek juist weer wél plaatsvinden als sprake is van een betalingstransactie op afstand van meer dan €50. Hier vallen de cadeaukaarten onder die via internet kunnen worden ingewisseld.

Voor anonieme prepaidkaart uitgegeven in een land buiten de EU, geldt dat betalingen hiermee alleen geaccepteerd mogen worden wanneer de kaart voldoet aan strenge veiligheidsvereisten (art 7 lid 4). Deze vereisten moeten vergelijkbaar zijn met de in de Wwft geldende voorwaardes voor anonieme prepaidkaarten.

Praktijk

Gezien de regeling in art. 7 lid 3 Wwft hebben veel bedrijven de online bestedingslimiet van cadeaubonnen op €50 gesteld, zodat er geen cliëntenonderzoek hoeft plaats te vinden. De instelling die het elektronisch geld, dan wel het prepaid betalingsinstrument uitgeeft, moet het cliëntenonderzoek verrichten. Wanneer een andere instelling de verkoper van de kaart is, is de verkoper niet verplicht om een cliëntenonderzoek te doen, tenzij de uitgever het cliëntenonderzoek heeft uitbesteed aan de verkoper. De verantwoordelijkheid voor naleving van de verplichtingen uit de Wwft blijft echter wel bij de uitgever van de kaart en hij moet bij een uitgave hoger dan €50 onderzoek doen naar degene die de kaart inwisselt.

Om de meldplicht van een ongebruikelijke transactie te ontlopen, wordt er soms geld gesmurft. Dit houdt in dat een groter bedrag in kleinere bedragen wordt opgesplitst om zo net onder de meldgrens te blijven. Wanneer deze verschillende bedragen voldoende samenhang uitstralen, kan het bestempeld worden als een samengestelde transactie die alsnog onder de meldplicht valt. Het is denkbaar dat smurfen bij anonieme prepaidkaarten ook ongeoorloofd is, door met veel anonieme kaarten te betalen. Het is immers niet de bedoeling dat de verplichtingen van de Wwft kunnen worden vermeden door aankopen te verspreiden.[3]

[1] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32018L0843&from=NL

[2] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32015L0849&from=NL Zie art. 12 van de 4^e AMLD.

[3] FIU Nederland: https://www.fiu-nederland.nl/sites/www.fiu-nederland.nl/files/documenten/leidraad_wwft_2018_-_kopers_en_verkopers_van_goederen_definitief.pdf