Kort geding opzeggen bankrelatie

Gerechtshof Amsterdam, 27 juli 2021: ECLI:NL:GHAMS:2021:2316

Medisch concern Polikliniek Holding heeft een kort geding aangespannen tegen Rabobank, omdat de bank de bancaire relatie had opgezegd omdat de Polikliniek mogelijk betrokken is bij witwassen of handel met sanctielanden.

Naar aanleiding van cliëntonderzoek kon volgens de bank de herkomst van het vermogen van oud aandeelhouder en tevens de grootste financier van de Polikliniek, niet worden vastgesteld. Volgens de polikliniek had Rabobank de relatie niet mogen beëindigen en is de bank lichtvaardig en onzorgvuldig overgegaan tot het uitvoeren van cliëntenonderzoek. Volgens het hof is niet aannemelijk dat het onderzoek door Rabobank lichtvaardig of onzorgvuldig is geweest. Nog afgezien van de wettelijke verplichting van cliëntenonderzoek en transactiemonitoring had de bank gerechtvaardigde vragen over de grote hoeveelheden contante stortingen met ongebruikelijke coupures, waaronder bankbiljetten van € 500,- die door Polikliniek Holding werden verricht. Een van de risicogevoeligheden waarop op grond van de Wwft acht moet worden geslagen bij het cliëntenonderzoek is het plaatsvinden van veel geldverkeer in contanten binnen een onderneming. Het betoog van de kliniek dat contant betalen niet branchevreemd is, is bovendien niet nader onderbouwd. Daarnaast heeft de bestuurder van de kliniek aangegeven dat een groot deel van de klanten bij haartransplantaties contant betaalde en dat hij werkte aan meer betalingen per pin/overboeking. Daarnaast zijn de vragen van Rabobank over de herkomst van het vermogen van oud aandeelhouder (en daarmee indirect de middelen van de Polikliniek) niet toereikend beantwoord. Er waren geen bankafschriften meer voorhanden en de bank heeft slechts een omschrijving gekregen van de werkzaamheden van MCC. Voor overige vragen heeft de Polikliniek de bank doorverwezen naar de accountant. Die kon echter geen verklaring geven over de herkomst van het vermogen. Doordat er geen duidelijkheid is gegeven over de herkomst van de gelden heeft de Polikliniek de Rabobank niet voldoende in staat gesteld aan haar Wwft-verplichtingen te voldoen en is de opzegging naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid niet onaanvaardbaar.

Contant geld brengt verhoogde risico’s op witwassen met zich mee. Het is moeilijk traceerbaar en daarom aantrekkelijk om de herkomst van crimineel vermogen te verhullen. Vaak worden daarbij grote coupures gebruikt om de omvang te verbergen. Hoewel de productie van 500 eurobiljetten in 2019 door de Europese Centrale Bank is stopgezet, zijn er nog altijd honderden miljoenen van in omloop. Goed dat de bank in deze zaak alert is geweest op de stortingen van de 500 euro biljetten. Door contante betalingen steeds meer aan banden te leggen kunnen criminelen uiteindelijk nergens meer terecht met grote biljetten. Brancheverenigingen zoals LTO en BOVAG die hun achterban adviseren dergelijke biljetten niet meer te accepteren spelen hierbij ook een belangrijke rol.