Bunq: controle en transactiemonitoring

College van Beroep voor het bedrijfsleven 18 oktober 2022: ECLI:NL:CBB:2022:707

In deze zaak heeft het College van Beroep voor het bedrijfsleven een belangrijke uitspraak gedaan in een zaak die Bunq had aangespannen tegen toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB). Volgens DNB heeft de bank de Wwft overtreden door geen risico-gebaseerd cliëntenonderzoek te doen. Zo zou niet in alle gevallen de UBO van een cliënt zijn geïdentificeerd of geverifieerd en zou de bank zakelijke klanten onvoldoende hebben gescreend. Ook zou de bank geen goede beheersmaatregelen hebben genomen ten aanzien van Politiek Prominente Personen (PEP’s). Daarom heeft DNB de bank een aanwijzing gegeven om de overtredingen te beëindigen. Daar was de bank het niet mee eens. Na bezwaar en beroep deed de hoogste Nederlands economisch bestuursrechter op 18 oktober 2022 uitspraak.

Over de wijze waarop het cliëntenonderzoek bij zakelijke relaties moet worden gedaan verschillen partijen van mening.  Volgens DNB moet de bank expliciet aan elke nieuwe klant vragen wat het doel en de aard is van de bankrekening, terwijl Bunq meent dat deze informatie ook op een andere manier verzameld kan worden, bijvoorbeeld door het analyseren van data bij het gebruik van de app van Bunq.

Het College oordeelt als volgt. De Wwft schrijft niet voor op welke wijze cliëntenonderzoek moet worden verricht. Het gaat erom dat een Wwft-instelling in staat moet zijn om eventuele risico’s bij dienstverlening aan een cliënt in te schatten. Volgens het College heeft DNB niet bewezen dat Bunq niet in staat zou zijn om die risico’s in te schatten. Het College acht wél bewezen dat de bank beter onderzoek had moeten doen naar de bron der middelen en onderzoek van PEP’s.

Deze uitspraak bevestigt dat de witwasaanpak een risico gebaseerde aanpak vereist. Dat wil zeggen een aanpak gebaseerd op risico’s, bijvoorbeeld van een land, bedrijf, sector of activiteiten. Dit wordt onderschreven door de FATF. Verder blijkt uit deze uitspraak dat machine learning mag worden ingezet bij Wwft-cliëntenonderzoek.