Contanten overvliegen uit Suriname

Rechtbank Amsterdam 2 mei 2023, ECLI:NL:RBAMS:2023:3167

De directeur van een vennootschap die zich bezig houdt met in- en verkoop van olie in Suriname heeft een administratiekantoor opgericht. Vanwege onvoldoende zicht op betaalgedrag en een gebruikte geldroute - waarbij contanten vanuit Suriname werden overgevlogen naar Nederland - is de bankrelatie opgezegd. De vraag is of dit mocht.

De privérekening van de directeur van het oliebedrijf had de bank reeds in 2022 opgezegd vanwege zakelijk gebruik van die rekening. Het hoger beroep over die zaak loopt nog. Deze zaak gaat over de opzegging van de bankrelatie met het administratiekantoor.

Waar gaat het om in deze zaak? Klanten van een oliebedrijf in Suriname betalen contant met Surinaamse of US dollars voor geleverde smeeroliën. Het contante geld wordt vervolgens in Suriname bij cambio’s (wisselkantoren) omgewisseld voor euro’s. Een klein deel van deze euro’s gaat via Western Union naar Nederland. Het overgrote deel wordt door vrienden en kennissen van de directeur van het administratiekantoor per vliegtuig naar Nederland gebracht. Deze contanten werden in Nederland vervolgens direct op zijn privé-rekening gestort of indirect via een cashservice overgemaakt naar het administratiekantoor. Van deze rekening worden vervolgens leveranciers van het oliebedrijf giraal betaald. Volgens de directeur is dit de beste optie voor de geldstromen van het oliebedrijf gezien de turbulente situatie in Suriname en de tekorten aan Euro’s en US dollars.

Volgens de rechtbank moet de directeur hebben geweten dat zijn antwoorden op door de bank gestelde vragen bij het aanvragen van de bedrijfsrekening over inkomsten en uitgaven in contant geld en over afschrijvingen van en naar het buitenland niet klopten. Hij had naar eigen zeggen het bedrijf immers juist opgericht als verlengstuk van het oliebedrijf en het ging voor een groot deel om betalingsverkeer met het buitenland en om contante stortingen. Het is aannemelijk dat de bank zijn aanvraag voor een bankrekening niet zou hebben gehonoreerd als de vragen naar waarheid waren beantwoord.

Verder heeft de directeur de geldstromen niet voldoende inzichtelijk gemaakt. Overgelegde documenten zijn niet controleerbaar en verifieerbaar. Daarnaast roept de gebruikte geldroute - waarbij er contanten vanuit Suriname door particulieren worden overgevlogen naar Nederland, waarna deze via een betaalkantoor op de bedrijfsrekening worden gestort - vragen op. Het is immers hoogst ongebruikelijk om op deze wijze via de internationale luchtvaart fysiek grote contante geldbedragen te vervoeren, alleen al vanwege het risico op diefstal. Deze route bergt een risico op witwassen in zich en de bank heeft door de onduidelijke en gebrekkige administratie onvoldoende inzicht gekregen in dit witwasrisico. Met name de wijze waarop de contant betaalde Surinaamse dollars in Suriname via cambio’s worden omgewisseld in euro’s, is niet transparant. Volgens de directeur zouden er geen alternatieven zijn voor de geldroute, maar die zijn er wel degelijk, zoals het storten van contant geld bij een gewone Surinaamse bank in plaats van een cambio.

Vanwege het witwasrisico mocht de bank de bankrelatie opzeggen.