Schending poortwachtersrol notaris

Kamer voor het notariaat, 20 januari 2022 (publicatie 3 maart 2022): ECLI:NL:TNORAMS:2022:5

Naar aanleiding van signalen van de Belastingdienst stuitte Bureau Financieel Toezicht (hierna BFT) op de aanwezigheid van een aantal risico-indicatoren bij de oprichting van een bouwbedrijf en de levering van aandelen via een notaris. In deze dossiers werkte de notaris met FIRM24, een geautomatiseerd systeem. Volgens BFT heeft de notaris onvoldoende cliëntenonderzoek gedaan en heeft hij nagelaten om ongebruikelijke transacties te melden bij FIU. Met betrekking tot de oprichting van het bouwbedrijf was er sprake van transacties die niet aansluiten bij het sociaal economisch profiel van de klant en was de klant mogelijk katvanger. Verder is het adres van de oprichter door de notaris niet gecontroleerd, terwijl het postadres wisselde en gebleken is dat er op het adres een screeningsbalie is gevestigd voor dak- en thuislozen. Volgens de notaris maakt de aanwezigheid van een subjectieve indicator niet dat hij verplicht was om te melden. De Kamer oordeelt dat ‘hoewel een notaris enige beoordelingsruimte toekomt om een afweging te maken omtrent risico’s en de daarbij te nemen beheersmaatregelen, hem niet de ‘volledige’ vrijheid toekomt om zelf daaromtrent een afweging te maken.’ De notaris moet acht slaan op de risicosignalen in de specifieke leidraad voor notarissen van BFT, moet daarop gericht onderzoek uitvoeren en vervolgens verslag hiervan doen. Dat is niet gedaan in dit dossier. Ook in het dossier rondom de aandelenoverdracht had de notaris volgens de Kamer (verscherpt) cliëntenonderzoek moeten doen en een melding moeten doen bij FIU op basis van de risico-indicatoren. Zo was er sprake van een koper en verkoper met de buitenlandse nationaliteit woonachtig in Dubai en Teheran, was er geen rechtstreekse schriftelijke correspondentie met koper, was het problematisch om de identiteit van cliënt vast te stellen, was er sprake van meerdere aandelenoverdrachten in korte termijn en was de koopsom € 1,-. Verder werd de buitenlandse koper bestuurder, was de reden van de koop onbekend, regelde de verkoper alles, was er sprake van spoed m.b.t. het passeren van de akten en waren dezelfde partijen meerdere malen in verschillende transacties verschenen in een korte periode. Inmiddels heeft de notaris de kantoorprocedure aangescherpt, de samenwerking met het geautomatiseerde systeem beëindigd en nieuwe Wwft-cursussen gevolgd.