Skybox en auto's (witwasser en katvanger)

Rechtbank Rotterdam 25 april 2023, ECLI:NL:RBROT:2023:3689

In deze zaak is sprake van vele contante stortingen onder de meldgrens op verschillende bankrekeningen van een rechtspersoon. Verdachte in deze zaak is de manager van deze rechtspersoon, die onderdeel is van een structuur waarbij meerdere BV’s zijn opgericht zonder economische activiteiten en zonder economisch verband met de stortingen.

De contante bedragen worden korte tijd na de storting doorgestort op rekening van het bedrijf waar verdachte manager van was. Het giraal gemaakte geld werd vervolgens uitgegeven aan o.a. een aantal BMW’s, een skybox bij Amsterdam Arena en toegangskaarten voor evenementen.

De criminele herkomst van het contante geld is niet duidelijk. Maar dat is ook niet nodig voor een veroordeling voor witwassen. Een rechter kan immers tot een bewezenverklaring van witwassen komen via het stappenplan witwassen. Via deze bewijsmethode kan worden bewezen dat het contante geld uit enig misdrijf afkomstig is, als op grond van de feiten en omstandigheden geconcludeerd kan worden dat het contante geld geen legale herkomst kan hebben. Het vertrekpunt in dergelijke zaken is een vermoeden van witwassen. Het witwasvermoeden wordt hier aangenomen op basis van de volgende indicatoren en typologieën:

• Vele contante stortingen op verschillende bankrekeningen van rechtspersonen onder de meldgrens;
• Het is een feit van algemene bekendheid dat diverse vormen van criminaliteit gepaard gaan met grote hoeveelheden contant geld;
• Er is geen enkele legale economische verklaring voor de herkomst van deze gelden;
• De gestorte bedragen staan niet in verhouding tot de omzet van de rechtspersonen;
• Er zijn geen economische activiteiten bekend van de rechtspersonen die tot enige noemenswaardige omzet zouden hebben geleid;
• De gelden zijn voor een groot deel opgegaan aan consumptieve uitgaven en niet is aangetoond dat uitgave van de gelden een bedrijfseconomisch doel diende.

Op basis van dit witwasvermoeden mag van verdachte een concrete, verifieerbare en niet op voorhand hoogst onwaarschijnlijke verklaring over de herkomst van het geld worden verwacht. Een verklaring van de verdachte over de herkomst van het geld is evenwel uitgebleven. Daarom is de conclusie dat het niet anders kan dan dat het contante geld uit enig misdrijf afkomstig is.

Feitelijk leidinggeven
Verdachte gaf als manager feitelijk leiding aan de verboden gedragingen. Hij was actief betrokken bij de handelingen door zich te bemoeien met de contracten en de betalingen van de BMW’s en de skybox en profiteerde hiervan door gebruik te maken van de auto’s. Hieruit volgt dat de verdachte kennis moet hebben gehad van de financiële gang van zaken binnen de structuur en feitelijk leiding gaf aan de structuur. Dit temeer nu niet blijkt dat er los van de aanschaf van de BMW’s en de skybox sprake was van andere, zakelijke activiteiten van de BV’s binnen de structuur en evenmin blijkt dat andere personen op enigszins gelijkwaardige wijze betrokken waren bij de handelingen ten aanzien van de BMW’s en de skybox. De wetenschap wordt afgeleid uit het feit dat verdachte wist dat de rechtspersonen geen activiteiten verrichten in het economisch verkeer en het geld desalniettemin uitgaf voor zijn eigen profijt.

Medeplichtig aan witwassen
Een andere verdachte (Rechtbank Rotterdam 25 april 2023, ECLI:NL:RBROT:2023:3690) die op papier de rol van bestuurder vervulde van een stichting en een bedrijf dat onderdeel was van de structuur met een faciliterende rol in het geheel (die lijkt op de rol van een katvanger) wordt veroordeeld voor medeplichtigheid aan witwassen. In het verleden werkte hij ook al samen met verdachte en had hij dezelfde faciliterende rol. Hoewel een enkele inschrijving als bestuurder van een onderneming onvoldoende is om (voorwaardelijk) opzet op witwassen van geld via de rekening van een onderneming aan te nemen, heeft verdachte hier wél willens en wetens de aanmerkelijke kans aanvaard dat met betrekking tot de structuur waarvan hij (middellijk) bestuurder was, geld zou worden witgewassen. Verdachte twijfelde aanvankelijk of hij zich zou laten inschrijven als bestuurder en dit duidt erop dat hij zich zeer bewust was van het risico dat hij nam.